Wat is het?
Ben je zwanger en houdt je job een bedreiging in door beroepsziekte, dan kan je verwijderd worden uit het risico om jou en je ongeboren kind te beschermen.
De preventieadviseur-arbeidsgeneesheer beslist of er voor jou een risico is op basis van een risicoanalyse van alle functies in je school of centrum en op basis van een bloedanalyse. De preventieadviseur-arbeidsgeneesheer en je werkgever hebben die risicoanalyse vooraf samen uitgevoerd.
Je wordt verwijderd uit het risico.
Je krijgt verlof voor bedreiging door beroepsziekte (vrijstelling van arbeid) als je werkgever eerst heeft onderzocht of het mogelijk is om:
- Je werkomstandigheden aan te passen
- Je een andere opdracht te geven
Bij vrijstelling van arbeid beslist uiteindelijk het Bestuur medische expertise (Medex) van de federale overheid (FOD Volksgezondheid) of het werkelijk gaat om een bedreiging door beroepsziekte.
Je krijgt alleen verlof voor bedreiging door beroepsziekte voor het gedeelte van je job dat een risico inhoudt. Dat is de risicofunctie.
Welke risico’s vormen een bedreiging door beroepsziekte?
Je bent bedreigd door een beroepsziekte als je tijdens je zwangerschap blootgesteld wordt aan een risico dat voorkomt op de Belgische lijst van de erkende beroepsziekten en op de lijst van de chemische stoffen.
In het onderwijs gaat het om blootstelling aan:
- Infectieziekten zoals hepatitis A, B, C, tuberculose, cytomegalovirus, herpes simplex-virus type 2, herpes virus varicella-zoster, rubivirus (rubella), humaan parvovirus B19, toxoplasmose, bof, mazelen en hiv-virus
- Een aantal chemische stoffen
- Fysische agentia zoals ioniserende stralen, mechanische trillingen
Risicogroepen
Blootstelling aan infectieziekten
Personeelsleden die intensief in contact komen met kleuters en risicodragende leerlingen en die geen antistoffen hebben tegen die infectieziekten, behoren tot de risicogroep:
- Personeelsleden in het kleuteronderwijs: kleuteronderwijzeressen, leermeesters LO, kinderverzorgsters, zorgcoördinatoren, schoonmaakpersoneel
- Personeelsleden in een MPI, een opvangcentrum, een school voor buitengewoon basisonderwijs of buitengewoon secundair onderwijs: leerkrachten, verpleegkundigen, kinderverzorgsters, opvoeders, kinesisten, logopedisten, ergotherapeuten, psychologen, orthopedagogen en schoonmaakpersoneel
Ook voor sommige andere personeelsleden kan er een risico zijn:
- Sommige leraren Nederlands als 2de taal (NT2) in een centrum voor volwassenenonderwijs
- CLB-personeel dat nauwe contacten heeft met kinderen
- In het gewoon secundair onderwijs:
- Leerkrachten die stage-opdrachten verpleegkunde of verzorging in het gewoon en buitengewoon onderwijs begeleiden
- Leerkrachten dierenzorg
- Leerkrachten Nederlands voor anderstalige nieuwkomers
Ben je zwanger en behoor je niet tot de risicogroep, dan kan je in geval van een tijdelijke besmetting op school met varicella, rubella, mazelen, bof, parvovirus … profylactisch verlof krijgen.
Blootstelling aan chemische stoffen
Loopt een risico: elk personeelslid dat in contact komt met chemische stoffen: leerkrachten chemie, grafische technieken, agrarische technieken …
Blootstelling aan fysische agentia en contact met ioniserende stralen
Vooral verpleegkundigen, medici en paramedici lopen een risico.
Recht of gunst?
Verwijdering uit de risicosituatie is een recht.
Het verlof voor bedreiging door beroepsziekte is alleen een recht als het voor je school of centrum niet mogelijk is om:
- Je werkomstandigheden aan te passen
- Je een andere opdracht te geven
Voorwaarden
- Alle personeelscategorieën komen in aanmerking.
- Je bent zwanger.
- De preventieadviseur-arbeidsgeneesheer stelt vast dat je je in een risicosituatie bevindt.
- Bij vrijstelling van arbeid moet Medex aanvaarden dat het werkelijk om een bedreiging door beroepsziekte gaat.
- In principe kan je het verlof niet krijgen:
- Als je werkt in het gewoon lager en secundair onderwijs
- Als je een administratieve functie uitoefent
- Als je een directiefunctie uitoefent
Gevolgen
Administratieve stand
Je bent in dienstactiviteit.
Salaris
1. Aanpassing werkomstandigheden
Bij aanpassing van de werkomstandigheden krijg je je gewone salaris.
2. Andere betrekking
Als je een andere betrekking aanvaardt, dan ontvang je het salaris van de nieuwe aanstelling.
3. Verlof
Word je zwanger terwijl je al werkt in een risicofunctie? Dan wordt je salaris doorbetaald tijdens je verlof voor de duur van je aanstelling. Dat is zo voor vastbenoemde, tijdelijke en contractuele personeelsleden.
En bij de start van een tijdelijke aanstelling, in het begin van of tijdens het schooljaar:
- Had je de dag voordien al een tijdelijke aanstelling van doorlopende duur (TADD) in de risicofunctie? Je salaris wordt dan doorbetaald tijdens je verlof.
- Had je de dag voordien een tijdelijke aanstelling van beperkte duur (TABD), of had je geen TADD die liep tot op de dag vóór je nieuwe aanstelling, en:
- Gaat het om een 1ste verwijdering uit het risico? Je salaris wordt doorbetaald als je minstens op de 1ste risicodag gaat werken.
- Je wordt tijdens dezelfde zwangerschap opnieuw aangesteld in dezelfde risicofunctie en bij dezelfde werkgever, en je wordt meteen weer verwijderd? Je ontvangt dan nog 90% van je gemiddelde dagloon.
- Word je tijdens dezelfde zwangerschap aangesteld in een andere risicofunctie of bij een andere werknemer, en word je met een nieuw advies van de preventieadviseur-arbeidsgeneesheer verwijderd? Je hebt opnieuw recht op je volledige salaris. Je moet wel minstens op de 1ste risicodag gaan werken.
Een uitbreiding van je risico-opdracht (het deel van je job dat een risico inhoudt voor jou of je kind) tijdens je aanstelling of bij een nieuwe aanstelling wordt niet betaald. Bij vermindering van je opdracht word je in verhouding minder betaald.
Anciënniteit
Het verlof voor bedreiging door beroepsziekte telt mee voor de berekening van je dienst- en geldelijke anciënniteit.
Ben je vastbenoemd, dan telt het verlof ook mee voor je sociale anciënniteit.
Ben je tijdelijk, dan telt het verlof mee voor de berekening van het aantal dagen betaald ziekteverlof waar je recht op hebt.
Cumulatie
Als je tijdens de uren of lestijden waarvoor je verlof voor bedreiging door beroepsziekte geniet, een andere opdracht start bij je eigen of bij een andere werkgever, dan heb je niet langer vrijstelling van arbeid en dus ook geen verlof: je neemt een andere betrekking op.
Pensioen
Voor meer informatie over de invloed van dit verlof op je pensioen kan je terecht bij de Federale Pensioendienst (FPD).
Begin - duur - einde
Begin
Algemeen
Verlof voor bedreiging door beroepsziekte kan starten vanaf de dag van verwijdering uit het risico. Die verwijdering kan ook gebeuren vóór de beslissing van de preventieadviseur-arbeidsgeneesheer.
Wel of niet werken op de eerste risicodag?
De 1ste risicodag is de 1ste dag waarop je in je job in contact komt met een risico voor jou of je kind, nadat je je werkgever gemeld hebt dat je zwanger bent. Bijvoorbeeld:
- De dag zelf waarop je meldt dat je zwanger bent, als dat een werkdag is
- De 1ste werkdag na een vakantie of een ziekteverlof
- De 1ste werkdag van een nieuwe aanstelling
- Voor sommige jobs (zoals in een CLB): de dag waarop je in contact komt met kinderen die een risico vormen
In sommige gevallen moet je niet gaan werken op de 1ste risicodag, in andere gevallen wel. Dat varieert volgens je aanstelling (zie Salaris). In de gevallen waarin je salaris gewoon wordt doorbetaald tijdens je verlof, hoef je niet te gaan werken op de 1ste risicodag.
Als je tijdelijke aanstelling vereist dat je in dienst komt op de 1ste werkdag en je doet dat niet, dan heb je geen recht op verlof voor bedreiging door beroepsziekte. De periode wordt beschouwd als onbetaald ziekteverlof.
Einde
- Het verlof voor bedreiging door beroepsziekte eindigt op het ogenblik dat het bevallingsverlof start. Het bevallingsverlof sluit dus aan op het einde van het verlof voor bedreiging door beroepsziekte. Dat geldt voor alle scholen en centra waar je werkt.
- Het verlof voor bedreiging door beroepsziekte eindigt ook als er geen risico meer is. In dat geval ben je niet verplicht om aansluitend met bevallingsverlof te gaan.
Dat is het geval:- Als je aanstelling eindigt
- Bij de start van de zomervakantie
- Bij een miskraam of vroeggeboorte eindigt het verlof de dag voordien. Daarna heb je ziekteverlof vanaf de dag van de miskraam, of bevallingsverlof vanaf de dag van de vroeggeboorte.
Hoe aanvragen?
Je verwittigt je werkgever (je school of centrum) dat je zwanger bent en daardoor aan een risico blootgesteld kan zijn.
Je werkgever neemt de afgesproken maatregelen uit de voorafgaande risicoanalyse, die hij samen met de preventie-adviseur heeft gemaakt van alle functies in je school of centrum, en verwijst je naar de preventieadviseur-arbeidsgeneesheer.
Je werkgever bezorgt je het formulier Melding van verwijdering voor bedreiging door beroepsziekte tijdens de zwangerschap en vult vooraf zelf de 1ste rubriek in.
De preventieadviseur-arbeidsgeneesheer vult tijdens het onderzoek het 2de luik van het formulier in. Daarna bezorg je het formulier weer aan je werkgever.
Na het advies van de preventieadviseur-arbeidsgeneesheer treft je school of centrum de nodige maatregelen om je te verwijderen uit het risico, als dat nog niet gebeurd was.
Je werkgever moet dan 1 van de 3 mogelijkheden verplicht toepassen, in deze volgorde:
- Aanpassing van de werkomstandigheden
- Een andere betrekking
- Vrijstelling van arbeid: verlof voor moederschapsbescherming
Je werkgever stuurt het ingevulde formulier door naar Medex. Bij vrijstelling van arbeid beslist uiteindelijk Medex of het werkelijk gaat om een bedreiging door beroepsziekte.
Medex stuurt de beslissing door naar het werkstation van het ministerie van Onderwijs, dat op zijn beurt jou en je werkgever op de hoogte brengt van de beslissing.
Als Medex de verwijdering niet erkent als een bedreiging door beroepsziekte, dan wordt het verlof beschouwd als ziekteverlof.
Vragen?
Als je nog vragen hebt, kan je terecht bij je werkgever (je school of centrum) of het werkstation dat je personeelsdossier beheert.
Extra informatie
Verwante pagina’s
- Zwangerschap en ouderschap
- Moederschapsbescherming tijdens de zwangerschap
- Profylactisch verlof
- Bevallingsverlof
Regelgeving
- Omzendbrief bedreiging door beroepsziekte tijdens zwangerschap en moederschapsbescherming (PERS/2002/21 (13 AC)), met als bijlagen:
