Het bestuur van de onderwijsinstelling waar je werkt, is wettelijk verplicht preventieve maatregelen te nemen tegen psychosociale risico’s zoals geweld, stress of pesterijen.
- Wanneer moet je bestuur preventief optreden?
- Preventiebeleid op basis van risicoanalyse
- Extra informatie
Wanneer moet je bestuur preventief optreden?
Bepaalde factoren in je werk(situatie) en in je relaties op het werk kunnen een psychosociaal risico inhouden.
Als het gaat om factoren:
- Waarop je bestuur een impact heeft
- Die als potentieel risico objectiveerbaar zijn, dus niet louter berusten op een individuele, subjectieve beleving als ‘gevaar’
is je bestuur wettelijk verplicht maatregelen te nemen om:
- Die psychosociale risico’s te voorkomen
- De schade ten gevolge van die risico’s te voorkomen
- Die schade te beperken
Deze specifieke maatregelen moeten kaderen binnen het globale welzijnspreventiebeleid van de instelling. De wet schrijft voor dat de school- en centrumbesturen minimaal onder meer:
- Materiële en organisatorische maatregelen nemen waardoor psychosociale risico’s kunnen worden voorkomen
- De wettelijke procedures uitwerken waarmee het onderwijspersoneel een interventie kan bekomen bij vermeende gezondheidsschade door psychosociale risico’s op het werk. Mogelijke interventies zijn:
- De snelle en volledig onpartijdige interventie van de vertrouwenspersoon en de preventieadviseur
- De begeleiding van de werkhervatting van onderwijspersoneel dat verklaard heeft schade te hebben geleden van psychosociale risico’s
- Specifieke maatregelen nemen om het onderwijspersoneel te beschermen wanneer zij tijdens de uitvoering van hun werk in contact komen met derden, bijvoorbeeld leerlingen of hun ouders
- De verplichtingen van de hiërarchische lijn voor de preventie van psychosociale risico’s bepalen
- Informatie en opleiding aan het onderwijspersoneel geven, onder meer over de psychosociale risico’s en de preventiemaatregelen van toepassing.
- De noodzakelijke informatie voor de uitvoering van de opdrachten bezorgen aan:
- Het comité voor preventie en bescherming op het werk (CPBW, in het vrij onderwijs)
- Het basiscomité (BC, in het GO! onderwijs)
- Het hoog overlegcomité (HOC, in het gesubsidieerd officieel onderwijs)
Preventiebeleid op basis van risicoanalyse
Een risicoanalyse waaraan de nodige preventiemaatregelen worden gekoppeld, is hét middel om psychosociale risico’s preventief aan te pakken.
Er zijn verschillende types risicoanalyse mogelijk.
Voorafgaande risicoanalyse
Binnen een globale risicoanalyse die alle gezondheidsrisico’s op je school in kaart brengt, moet je school- of centrumbestuur ook rekening houden met de psychosociale risico’s waaraan jij en je collega’s bij het werk bloot kunnen staan. Die analyse moet voorafgaand gebeuren, dus vóór er zich een incident voordoet.
Net als voor de andere risico’s gaat de analyse van de psychosociale risico’s na of er binnen de school:
- Gevaren aanwezig zijn
- Bepaalde risicofactoren een invloed op de gezondheid van het onderwijspersoneel kunnen hebben, zoals factoren die kunnen leiden tot stress, burn-out en onrechtmatige of ongewenste gedragingen
Jij en je collega’s moeten bij de uitvoering van de voorafgaande risicoanalyse worden betrokken.
Risicoanalyse van een specifieke arbeidssituatie
Op collectief niveau
Een lid van de hiërarchische lijn of ten minste een derde van de werknemersvertegenwoordigers in het comité voor preventie en bescherming op het werk (CPBW, in het vrij onderwijs), het basiscomité (BC, in het GO! onderwijs) of het hoog overlegcomité (HOC, in het gesubsidieerd officieel onderwijs) kan een risicoanalyse vragen wanneer er een gevaar is dat:
- Zij zelf vaststellen
- Jij of een collega aan hen meldt
In dat geval is het schoolbestuur verplicht de risicoanalyse uit te voeren.
Die collectieve analyse van een specifieke arbeidssituatie moet de basis vormen van individuele en collectieve preventieve maatregelen.
Is er bij jou op school of in het centrum geen CPBW omdat er gemiddeld minder dan 50 werknemers zijn, dan is het schoolbestuur verplicht rechtstreeks met jou te communiceren.
Op individueel niveau
Meen je gezondheidsschade te ondervinden door psychosociale risico’s op het werk, dan kan je de preventieadviseur psychosociale aspecten vragen om een risicoanalyse van jouw specifieke arbeidssituatie uit te voeren. Daarvoor dien je bij je preventieadviseur een verzoek tot formele psychosociale interventie in.
Extra informatie
Verwante pagina’s
- Wat zijn psychosociale risico’s op het werk?
- Schade wegens psychosociale risico’s: wat kan jij doen?
- Welzijn op het werk: wat en wie?
Regelgeving
Welzijnswet van 04/08/1996 - hoofdstuk Vbis
Biedt het algemeen wettelijk kader voor de preventie van de psychosociale risico’s op het werk.
Geeft uitvoering aan hoofdstuk Vbis van de welzijnswet. Je vindt er onder meer de bepalingen inzake risicoanalyse en preventiemaatregelen, de procedures voor werknemers die menen schade te ondervinden door blootstelling aan psychosociale risico’s op het werk, het statuut van de preventieadviseur psychosociale aspecten en van de vertrouwenspersoon.
Websites
- Federale Overheidsdienst Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg (FOD WASO):
- Algemene informatie over de psychosociale risico’s op het werk
- Informatie over psychosociale risico’s (PSR) voor wie bezig is met preventie (preventieadviseurs, vertrouwenspersonen, de hiërarchische lijn, werknemersvertegenwoordigers …)
