4 begeleidingsdomeinen
Met welke vragen en voor welke onderwerpen kan een leerling, ouder of school bij het CLB terecht? Welke diensten bied je minimaal aan, hoe ondersteun je een school en hoe verloopt het begeleidingstraject van een leerling?
Je opdrachten situeren zich binnen 4 begeleidingsdomeinen:
- Leren en studeren
- Onderwijsloopbaan
- Psychisch en sociaal functioneren
- Preventieve gezondheidszorg
Kernactiviteiten
Als CLB-medewerker werk je vraaggestuurd. Leerlingen, ouders en school kunnen bij jou terecht met om het even welke vraag.
Als CLB-medewerker of als CLB-team bepaal je zelf welke volgende stappen moeten genomen worden, welke kernactiviteiten verder ingezet worden. Deze kernactiviteiten worden ingezet ter ondersteuning van de leerling of ter ondersteuning van de school.
Om de inzet van deze kernactiviteiten te versterken, bundelen de centra voor leerlingenbegeleiding hun expertise netoverstijgend.
Signaalfunctie
Je centrum signaleert de school problemen of onregelmatigheden in het beleid op leerlingenbegeleiding of binnen de schoolpopulatie. Het is de bedoeling dat de school dit verhelpt en haar beleid op leerlingenbegeleiding bijstuurt zodat ze hier ook preventief op kan inzetten.
Consultatieve leerlingenbegeleiding
Je centrum ondersteunt leerkrachten, zorgverantwoordelijken en directies op hun vraag bij de analyse en aanpak van problemen bij een specifieke leerling of een groep van leerlingen. Deze begeleiding behoort tot de fase van de verhoogde zorg.
Je centrum kan deze begeleiding ook zelf voorstellen.
Consultatieve leerlingenbegeleiding handelt steeds over een specifiek geval of over enkele gevallen met dezelfde noden en vindt meestal plaats tijdens het systematisch overleg tussen school en CLB.
Je centrum kan consultatieve leerlingenbegeleiding inzetten zonder dat een leerling formeel aangemeld is bij het CLB. Deze begeleiding beperkt zich tot de fase van de verhoogde zorg.
In de fase van brede basiszorg ondersteunt de pedagogisch begeleidingsdienst of een andere externe dienst de school.
Onthaal
Het onthaal omvat het eerste contact met de leerling, ouders, de school en anderen en het beluisteren van het aanmeldingssignaal. Indien nodig biedt je centrum aansluiting met al dan niet zelf aangeboden vraagverheldering of andere vormen van hulp.
Vraagverheldering
Samen met de leerling, de ouders, school of een netwerkpartner inventariseert je centrum de problemen, brengt ze systematisch in kaart en ontrafelt ze. Hierbij verken je mogelijke oplossingen en toetst ze af aan een mogelijk aanbod.
De kernactiviteiten onthaal en vraagverheldering die je CLB opeenvolgend inzet, vallen samen met de functie brede instap in de jeugdhulp.
Brede instap wordt omschreven als: breed en laagdrempelig aanbod voor kinderen en jongeren, hun ouders, personen uit hun leefomgeving en in voorkomend geval, hun opvoedingsverantwoordelijken, die met eender welke hulpvraag terechtkunnen in een voorziening brede instap. Dit met het oog op het verstrekken van informatie, het verhelderen van de vraag, het versterken van de eigen krachten en indien nodig het zorgvuldig verwijzen naar het meest passende antwoord, zowel in de jeugdhulp als daarbuiten.
Handelingsgerichte diagnostiek
In dit cyclisch zoek- en beslissingsproces gaat je CLB informatie over het individu en zijn omgeving verzamelen, interpreteren en afwegen om de problemen, de onderwijsnoden of de hulpvragen te objectiveren, te analyseren en te verklaren. Zo kan je centrum adequaat adviseren voor het handelen. Voor de analyse gebruik je wetenschappelijk verantwoorde methoden en, waar die voorhanden zijn, vastgelegde standaarden.
Bij leerlingen met een specifieke onderwijsgerelateerde behoefte geeft je centrum een handelingsgericht advies over ondersteunende maatregelen in onderwijs, al of niet geformaliseerd zoals bepaald in de onderwijsregelgeving.
Het proces verloopt volgens systematische procedures, in samenwerking met de school, de ouders en de leerlingen met aandacht voor positieve kenmerken en voor de wisselwerking en wederzijdse beïnvloeding van het individu en de omgeving.
Verder kan je CLB haar kernactiviteit handelingsgerichte diagnostiek inzetten om zich te laten erkennen door het agentschap Jongerenwelzijn als multidisciplinair team. Zo kan je CLB voor de leerling jeugdhulp vragen die niet rechtstreeks toegankelijk is.
Handelingsgericht advies
Je centrum geeft advies aan de leerling, de ouders of het schoolteam over keuzemogelijkheden en gedragsalternatieven en eventueel bepaalde hulp.
Begeleiding
Je centrum versterkt de leerling en ouders in het omgaan met een problematische situatie door samen met hen te zoeken naar antwoorden en oplossingen voor de problematische situatie.
Draaischijffunctie
Bij individuele leerlingenbegeleiding zoekt je centrum naar een passend schoolextern aanbod. Je coördineert het verdere onderwijstraject van de leerling met de school en de schoolexterne hulpverlening.
Door de draaischijffunctie zorgt je CLB op basis van een indicatiestelling voor een doorverwijzing waar nodig en enkel mits toestemming van de leerling of zijn ouders. Vaak hebben schoolexterne hulp- en dienstverleners beroepsgeheim (al dan niet binnen de jeugdhulp). Voorbeelden: een OCMW, logopedist, een centrum geestelijke gezondheidszorg, een centrum voor algemeen welzijnswerk, de VDAB, een huisarts, rechtstreeks en onrechtstreeks toegankelijke jeugdhulp, crisisaanbod, ondersteuningscentrum jeugdzorg, vertrouwenscentra, naadloze flexibele trajecten onderwijs – welzijn (NAFT), centrum ambulante revalidatie …
Schoolpersoneel heeft geen beroepsgeheim maar ambtsgeheim. Scholen kunnen dus geen informatie uitwisselen met schoolexterne hulpverleners. CLB-medewerkers hebben wel beroepsgeheim waardoor ze, mits toestemming van de leerling en/of de ouders, informatie kunnen uitwisselen met het schoolextern aanbod. CLB’s mogen op hun beurt vanuit hun specifieke opdrachten binnen de leerlingenbegeleiding relevante informatie over leerlingen met de school uitwisselen. Je moet steeds rekening houden met de toestemming van de leerling en/of ouders en de privacy van de leerling.
Scholen kunnen op eigen initiatief een beroep doen op een schoolextern aanbod om hun beleid op leerlingenbegeleiding te versterken. Dit schoolexterne aanbod zal doorgaans niet bestaan uit hulp- of dienstverlening waarbij de hulp- of dienstverlener beroepsgeheim heeft. Vaak gaat dit ook niet over individuele leerlingenbegeleiding.
Verplichte begeleiding
Bekwame leerlingen en ouders van niet bekwame leerlingen zijn vrij om op het aanbod van je centrum in te gaan, behalve bij een aantal specifieke begeleidende situaties:
- Bij de uitvoering van de systematische contacten en de profylactische maatregelen
- Bij leerplichtbegeleiding
- Bij het inzetten van de signaalfunctie en de consultatieve leerlingenbegeleiding, ter versterking van de school en het lerarenteam
Een leerling is niet bekwaam als hij jonger is dan 12 jaar en nog niet in staat om zelf redelijk te oordelen over het eigen belang. Een leerling is bekwaam als hij 12 jaar is of ouder en in staat zelf redelijk te oordelen over het eigen belang. Bekwaamheid stel je vast in dialoog met de leerling.
