Verplichte taalscreening in het gewoon basisonderwijs - KOALA

• Wat is het?
• Voorbereiden? 
• Timing en taalscreeningsinstrument
• Digitale KOALA
• Verplicht taalintegratietraject
• Omkadering
• Rapporten
• Regelgeving en extra informatie

Wat is het?

Vanaf schooljaar 2021-2022 screenen basisscholen in het gewoon basisonderwijs elke kleuter van 5 jaar op taalvaardigheid Nederlands. De screening gaat na of de leerling het Nederlands voldoende beheerst. Het taalscreeningsinstrument KOALA werd ontwikkeld door het Centrum voor Taal en Onderwijs.

Volgende leerlingen moet je niet screenen: 

• Anderstalige nieuwkomers. Zij krijgen sowieso een taalintegratietraject.
• Dove en slechthorende leerlingen in de taalafdeling Nederlands-Vlaamse Gebarentaal en leerlingen die tolkondersteuning krijgen in het gewoon onderwijs (buiten de taalafdeling Nederlands-Vlaamse Gebarentaal). Zij moeten geen taalintegratietraject volgen, maar de school kan er wel voor kiezen om die leerlingen een taalintegratietraject te laten volgen. 
• Kinderen die huisonderwijs volgen

Voorbereiden? 

Niet voorbereiden

KOALA is géén test. Het is een instrument om vast te stellen welke kleuters extra ondersteuning nodig hebben. 

Het is niet wenselijk om de klas voor te bereiden op het KOALA-materiaal. Dat camoufleert de taalnoden van de leerlingen en zo krijgen ze niet de extra taalsteun waar ze echt behoefte aan hebben.

Wel voorbereiden

Vanaf de eerste kleuterklas en binnen het taalbeleidsplan van de school zet je in op rijk Nederlands.

Je doet dat door:

• Rijke teksten voor te lezen
• Zoveel mogelijk tegen de leerlingen te spreken
• Samen liedjes te zingen
• Prenten te bespreken

Er is de afgelopen jaren veel informatie en materiaal verzameld om alle kleuters te helpen Nederlands te verwerven. Inzetten op Nederlands bij kleuters is een van de maatregelen in het kader van Schooljaar van het Nederlands.

Timing en taalscreeningsinstrument

De screening organiseer je in de periode van 10 oktober tot en met 30 november met behulp van een vastgelegd taalscreeningsinstrument (KOALA). 

De screening kan zowel analoog als digitaal afgenomen worden. De Vlaamse overheid biedt vanaf het schooljaar 2023-2024 een kosteloze digitale versie van de screening aan. De analoge en digitale versie zijn beschikbaar via Mijn Onderwijs voor directies, samen met een handleiding en instructiefilmpjes.

Elke school beslist zelf of ze KOALA analoog dan wel digitaal afneemt.

Digitale KOALA

De overheid biedt een kosteloze digitale screening aan die je in de klas op een tablet kan uitvoeren. Op basis van de vaststellingen bij de eerste digitale editie wordt het instrument voor de afname in 2024-2025 verfijnd.

Je kan de screening afnemen met verschillende toestellen: 

• Een iPad (app 'digitale KOALA' beschikbaar in de Apple App store)
• Een Android-toestel (app 'digitale KOALA' in de Google Play store) 
• Een Chromebook (bij voorkeur met touchscreen)
• De toetsafnemer kan ook via een gewone computer de toets afnemen met de webversie van de screening. 

Wil je als school gebruik maken van de digitale versie? Zorg dan voor een stabiele internetverbinding en voldoende tablets voor elke kleuter en de leerkracht. 

Aanmelding

Iedereen kan de app downloaden of de website openen. Bij de eerste aanmelding van een school is een unieke code nodig die je vindt in ‘Mijn Onderwijs voor directies’. Van zodra de school aangemeld is, kan de beheerder de leerkrachten toelaten. Dit geldt zowel voor de apps als voor het gebruik van de webversie. 

• Elke toetsafnemer heeft een persoonlijk account nodig. Om je persoonlijk account aan dat van de school te koppelen, moet je de eerste keer je toegang vragen aan de beheerder. 
• Als de beheerder van de school je toegang heeft verleend tot jouw kleutergroepen, kan je deze groepen zien, de testen voorbereiden en afnemen.

Op dit moment is er geen rechtstreekse koppeling voorzien vanuit een schooladministratief pakket of een leerlingvolgsysteem. Om de centraal bijgehouden data te minimaliseren en de privacy van de kleuters te respecteren, gebruik je beter geen namen. 

• Maak een klas aan op basis van het aantal kleuters en geef elke kleuter een nummer en een symbool. 
• Indien je toch namen wil toevoegen, kan je de tegel van de kleuter bewerken door op het potlood te klikken. 
• Je kan het nummer vervangen door een naam. Je kan op die manier ook een ander symbool voor de kleuter kiezen. 

Afname

De test is volledig identiek aan de papieren versie en wordt in een vaste volgorde afgenomen. 

• Net zoals in de papieren versie maak je eerst een inschatting van het taalniveau van de kleuter. Deel A en deel B werken niet voordat je deze inschatting hebt ingevuld.  Bij de inschatting kan je ook opmerkingen invoeren. 
• De inschatting kan je voor de volledige groep doen, voor je aan de individuele afname begint.
• Je kan de inschatting achteraf opnieuw bekijken door te tikken op het symbool van de kleuter en op de knop van de zone waar groen, oranje of rood staat. 
• Nadat je de inschatting hebt ingevoerd, kan je die niet meer aanpassen. 
• Je moet eerst individueel deel A afnemen voor je deel B kan starten voor een groepje kleuters. Voor deel A heb je dezelfde materialen nodig als bij de papieren versie.
• Als deel A is afgerond, kan je niets meer aanpassen of toevoegen.  Het is dus belangrijk om dit gedurende de test zo nauwkeurig mogelijk te doen.
• Door de inschatting en de resultaten van deel A digitaal in te voeren, wordt het juiste traject bepaald voor B of B*.  
• Deel B en B* kan met maximum 6 kleuters tegelijk afgenomen worden. Ideaal is een groep van 4 kleuters. 

Wanneer alle testen van een klas zijn afgenomen, kan je een overzicht exporteren. Dit overzicht is het Excelbestand dat ook bestaat voor de papieren afname. In de digitale versie wordt deze Excel automatisch ingevuld op basis van de ingave op de tablet(s). Je kan kiezen voor een export per klas of per school.

Ondersteuning

Heb je nog vragen bij de afname van de digitale screening? 

• Herbekijk de webinar.
• Bekijk PowerPoints met instructies en veelgestelde vragen op de helpdeskpagina.

Is er een technisch probleem?

• Contacteer de helpdesk via 02 553 13 11 , elke werkdag bereikbaar van 9 tot 17 uur.

Andere digitale afnamemogelijkheden

Naast de kosteloze versie stelt de overheid alle softwareleveranciers en educatieve uitgeverijen die dit wensen, het nodige materiaal ter beschikking om eveneens een digitale afname te organiseren. Om te weten of een welbepaalde softwareleverancier een digitale afname op tablet mogelijk maakt, neem je rechtstreeks contact op met die softwareleverancier.  
Meer over KOALA voor schoolsoftwareleveranciers.

Deze versies kunnen betalend zijn, maar de screening is dezelfde. 

Scholen mogen ook zelf een digitale afname uitwerken op basis van de bestanden op Mijn Onderwijs. Bij de uitwerking van een digitale afname mag uiteraard niets aan de KOALA-taalscreening zelf gewijzigd worden. Ook blijft voor de digitale afname dezelfde vertrouwelijkheid gelden als voor de papieren afname.

Verplicht taalintegratietraject

Leerlingen met een taalachterstand volgen na de taalscreening een verplicht taalintegratietraject. Dit is een taalbad of een volwaardig alternatief. Tijdens zo’n traject worden de leerlingen intensief begeleid voor Nederlands. 

Een leerling kan tijdens zijn schoolloopbaan in het basisonderwijs maar één schooljaar verplicht een voltijds taalbad of gelijkwaardig alternatief volgen. Deeltijds kan het integratietraject wel verdergaan.

Meer info: Praktijkgids voor taalondersteuning in kleuter-, lager en secundair onderwijs

Omkadering

Voor de organisatie van taalintegratietrajecten bij 5-jarigen ontvang je extra zorguren. Lees meer over de bijkomende omkadering in de omzendbrief over omkadering in het gewoon basisonderwijs.

Rapporten

• Resultaten bevraging KOALA-screening schooljaar 2023-2024 (pdf, 15 p.) (969 kB) 
• Resultaten bevraging KOALA-screening schooljaar 2022-2023 (pdf, 11 p.) (799 kB)
• Resultaten bevraging KOALA-screening schooljaar 2021-2022 (pdf, 6 p.) (1211 kB)