Welzijn en welbevinden: de rol van bestuur en directie

Psychosociale risico’s op het werk voorkomen is een gezamenlijke opdracht van school- of centrumbestuur en directie. Zij hebben daarbij verschillende rollen en verantwoordelijkheden die wettelijk zijn vastgelegd.

Het bestuur is werkgever en eindverantwoordelijke

Als school- of centrumbestuur ben je als werkgever volgens de welzijnswet verplicht een aantal maatregelen te nemen die het welzijn en welbevinden garanderen van iedereen in de onderwijsinstelling. Die maatregelen vermijden in het bijzonder psychosociale risico’s op het werk en voorkomen of beperken de schade ervan.

Daarnaast bepaal je als bestuur de verplichtingen van de directie als hiërarchische lijn. Informeer het personeel over die verplichtingen. Ook al kan je de directie mandateren voor een aantal taken, je blijft de eindverantwoordelijkheid dragen.

Wat als het bestuur niet voldoet aan de verplichtingen?

Als je de wettelijke verplichtingen inzake welzijn op het werk niet naleeft, is de arbeidsinspectie (Toezicht op het Welzijn op het Werk, TWW) bevoegd om tussen te komen. Dat is bijvoorbeeld het geval als je geen maatregelen neemt bij een informele of formele interventie of als de procedure niet correct verlopen is.

• TWW kan preventiemaatregelen opleggen. Eventueel gaat het om de maatregelen die de preventieadviseur psychosociale aspecten voorstelde bij de interventie.
• Stelt de inspecteur TWW inbreuken vast tegen de welzijnswetgeving, dan kan  hij  een pro-justitia opstellen, die hij overmaakt  aan de arbeidsauditeur. De bevoegdheid van de arbeidsrechtbanken werd uitgebreid tot het geheel van de psychosociale risico’s op het werk. Het is namelijk mogelijk dat het schoolbestuur als werkgever aansprakelijk zou worden gesteld voor andere problemen dan geweld, pesterijen of ongewenst gedrag op het werk, zoals stress of burn-out. 

De directie is vertegenwoordiger en leidinggevende

Ook als directie heb je belangrijke verantwoordelijkheden:

• Je bent gemandateerd door je school- of centrumbestuur en helpt mee de wettelijke verplichtingen uit te voeren. Het bestuur kan dus taken overdragen aan de directie, maar behoudt zelf altijd de eindverantwoordelijkheid.
• Je bent leidinggevende en hebt daarbij een voorbeeldfunctie:
  • Je manier van leidinggeven en communiceren zijn cruciaal.
  • Stel je open voor de noden en behoeften van iedereen in de onderwijsinstelling.
  • Personeelsleden die menen psychosociale schade te ondervinden, mogen zich tot jou wenden. Je kan daarbij op een informele manier naar een oplossing zoeken.
  • Je kan, als lid van de hiërarchische lijn, vragen om een risicoanalyse uit te voeren van een specifieke arbeidssituatie waarin een gevaar werd vastgesteld.
• Je bent anderzijds zelf ook werknemer. Draag dus ook zorg voor jezelf. Uit de jaarlijkse rapporten Ziekteverzuim van het  Vlaamse onderwijspersoneel blijkt immers dat ook jij als directie een risicogroep bent voor ziekteverzuim wegens psychosociale risico’s. Probeer daarom een evenwicht te vinden tussen de druk die je zelf ondervindt, en de noden en behoeften van iedereen in je onderwijsinstelling.