Klasse lanceert een plan voor geestelijke gezondheid op school
Persmededeling Klasse
28 april 2008
Eén op vier Belgen ouder dan vijftien jaar kampt met een psychisch probleem. Ook één op drie leerlingen op school heeft psychische problemen: angststoornissen, tics, hyperactief, depressief...
Ondanks de vele inspanningen heerst er vaak nog een taboe en leven er veel vooroordelen over geestelijke gezondheid. Bovendien zorgen het toenemend aantal problemen en de wachtlijsten in de hulpverlening ervoor dat steeds meer leraren therapeutisch moeten werken.
Deze maand krijgen alle Vlaamse leraren (180 000) en studenten in de lerarenopleiding (20 000) een stappenplan om aan geestelijke gezondheid op school te werken. Het plan stimuleert scholen om te werken aan een aangenaam klimaat, aan educatie omtrent geestelijke gezondheid, aan interne afspraken en een zorgplan, en aan degelijke samenwerking met partners buiten de school.
De cijfers
Eén op vier Belgen ouder dan 15 jaar kampt met een psychisch probleem, de helft daarvan (13 %) heeft een ernstige psychische ziekte. Dat blijkt uit de Gezondheidsenquête.
De school als mini-samenleving vertoont gelijkaardige cijfers.
- Volgens kinderpsychiaters zou één op drie leerlingen vroeg of laat een psychisch probleem hebben. Een grote groep van kinderen heeft een ontwikkelingsstoornis: ADHD, autisme, Tourette… Ze draaien moeilijk mee in het schoolsysteem. Andere kinderen zijn psychisch erg kwetsbaar. Ze zijn veel gevoeliger voor hun omgeving en ontwikkelen angsten, dwangmatig gedrag, eet- of slaapproblemen… En dan zijn er nog kinderen die door de omstandigheden in de problemen komen: scheiding van hun ouders, overlijden van een familielid, verkeerde studierichting, misbruik, armoede…
- In elke klas zitten minstens één of twee leerlingen met een ouder met
een psychisch probleem.
- In de lerarenkamer heeft veertig procent van het aantal ziektedagen een psychosociale oorzaak.
Het taboe
Er heerst nog vaak een taboe over psychische problemen. Slecht één op drie volwassen die hulp nodig heeft, zoekt die ook effectief. De school kan helpen om dat taboe te doorbreken, vooroordelen weg te werken en te werken aan een positieve beeldvorming (via het uittekenen van leerlijnen, uitnodigen van getuigenissen, opstarten van inleefprojecten…)
Lange wachtlijsten
Leerlingen met psychische problemen stellen allemaal een hulpvraag en hebben begeleiding nodig. Soms komt die van de leraar, de zorgcoördinator of de leerlingenbegeleider op school, soms de CLB-medewerker. Maar vaak is ook een individuele therapie nodig bij een psycholoog of psychiater. De wachtlijsten bij de kinderpsychiaters en diensten als de centra voor geestelijke gezondheid zijn soms lang. Wachttijden van zes maanden en langer zijn geen uitzondering. Intussen zitten de leerlingen ook op school. Leraren zijn geen therapeuten, zeggen specialisten, maar kunnen vaak therapeutisch werken: de school als time-out, het belang van een gesprekje, een schouderklopje, wat meer flexibiliteit.
Een plan met vijf pijlers
Scholen worden verwacht om een gezondheidsbeleid uit te stippelen. Klasse stimuleert en ondersteunt scholen om er ook een luik geestelijke gezondheid aan te breien. Wat zijn de vijf pijlers van een plan voor geestelijke gezondheid op school?
- Zorg voor een aangenaam klimaat op school (bv. antipestplan, aangename speelplaats, snoezelruimte, yogalessen, middagactiviteiten…).
- Zorg voor educatie (vorming van leraren en ouders, uitzetten van leerlijnen over geestelijke gezondheid, trainingen relationele vorming en sociale vaardigheden…).
- Zorg dat je snel signalen herkent (inschrijvingsbeleid, vertrouwensleraren, mentors, peer-tutors…).
- Zorg voor goede begeleiding binnen de school (wie doet wat?).
- Werk samen met partners buiten de school (breng samen met het CLB de partners in kaart en zet samenwerkingsovereenkomsten op).
Niet alleen voor de school
Omdat niet enkel de school een verantwoordelijkheid heeft m.b.t. aanpak en preventie van psychische problemen, besteden ook het jongerenblad Maks! (200 000 ex) en Klasse voor Ouders (700 000 ex.) aandacht aan het probleem. Bovendien heeft TV Klasse ook een introductiefilm gemaakt om geestelijke gezondheid bespreekbaar te maken thuis en op school.
Het complete dossier van De Eerste Lijn over Geestelijke Gezondheid