Scholen kunnen rekenen op extra middelen en extra mogelijkheden om leerlingen op te vangen die gevlucht zijn uit Oekraïne.
Deze maatregelen zijn een aanvulling op de reeds bestaande maatregelen voor onthaalonderwijs voor anderstalige nieuwkomers en de meeste zijn tijdelijk.
- Inschrijven
- Omkadering en werkingsmiddelen
- Personeel aanstellen
- Onderwijs organiseren
- Regelgeving, formulieren en extra informatie
Inschrijven
De basisregel is: heb je plaats, dan schrijf je de leerling in, net zoals andere leerlingen.
De ouder of de perso(o)n(en) die de leerling in rechte of in feite onder zijn bewaring heeft/hebben, ondertekent een schriftelijke verklaring over een anderstalige nieuwkomer die jonger dan vijf jaar is (docx, 1 p.) (895 kB) of een verklaring over een anderstalige nieuwkomer die vijf jaar of ouder is (docx, 1 p.) (895 kB). Die verklaring blijft in je school ter beschikking van de verificateur. De verklaringen zijn terug te vinden als bijlage bij de omzendbrief dringende maatregelen voor het basisonderwijs naar aanleiding van de Oekraïnecrisis.
Registreer leerlingen ook als ‘anderstalige nieuwkomer’ in je schooladministratiepakket en wissel de gegevens uit via DISCIMUS. Registreer daarbij zeker correct het rijksregisternummer of bisnummer als dit beschikbaar is.
Anderstalige nieuwkomers inschrijven in overcapaciteit
Anderstalige nieuwkomers behoren tot de overcapaciteitsgroepen. Dat betekent dat je een anderstalige nieuwkomer nog kan inschrijven, ook als je school volzet is. Ook anderstalige nieuwkomers jonger dan 5 jaar kan je in overcapaciteit inschrijven (extra maatregel).
De reden voor deze maatregel is dat anderstalige nieuwkomers vaak pas in de loop van een schooljaar en na de inschrijvingsperiode instappen. Een anderstalige nieuwkomer is net als een ander kind leerplichtig.
Als school beslis je autonoom en geval per geval of je een leerling uit een overcapaciteitsgroep inschrijft of niet. Het is voor de betrokken leerling een gunst, geen recht.
Meer informatie: omzendbrief inschrijvingsrecht basisonderwijs: over capaciteitsgroepen.
Capaciteit voor anderstalige nieuwkomers
Sommige scholen bepalen voor de start van de inschrijvingen de capaciteit voor anderstalige nieuwkomers. Als deze capaciteit bereikt is en er is nog plaats, kan een school anderstalige nieuwkomers weigeren op voorwaarde dat de school de anderstalige nieuwkomer een plaats garandeert in een andere school. Eens de inschrijvingen gestart zijn, kan je deze capaciteit niet meer bepalen.
Meer informatie in de omzendbrief inschrijvingsrecht – gewoon basisonderwijs: weigeren anderstalige nieuwkomers.
Meer informatie over (uitbreiding van) capaciteit, plaatsen van modulaire units... in het kader van vluchtelingen uit Oekraïne vind je op de pagina over de maatregelen voor scholen.
Omkadering en werkingsmiddelen
Er zijn 3 vormen van omkadering of werkingsmiddelen specifiek voor deze leerlingen:
1) Bestaand systeem: je kan in het gewoon basisonderwijs aanvullende lestijden onthaalonderwijs aanvragen voor anderstalige nieuwkomers, nl. voor kleuters van 5 jaar of ouder en leerlingen lager onderwijs.
Dit zijn de voorwaarden:
- Voldoende anderstalige nieuwkomers hebben
Je kan kiezen om de anderstalige nieuwkomers per school of per scholengemeenschap te tellen. Tijdens het schooljaar kan je deze keuze niet meer wijzigen.
Je school heeft recht op aanvullende lestijden vanaf de volgende aantallen anderstalige nieuwkomers:- 4 in een autonome kleuterschool of autonome lagere school met slechts 1 vestigingsplaats
- 6 in een basisschool
- 12 in de scholengemeenschap van je school. Scholen die tellen op schoolniveau, mogen hierbij niet worden meegeteld.
- Bij een (netto)stijging van het aantal anderstalige nieuwkomers met minimaal vier tijdens het schooljaar kan je een nieuwe aanvraag voor aanvullende lestijden indienen. De financiering of subsidiëring ervan wordt stopgezet als het aantal ingeschreven anderstalige nieuwkomers minder dan twee bedraagt (of vier per scholengemeenschap).
- Een individueel werkplan voor elke anderstalige nieuwkomer opstellen en opvolgen
- Je leerkrachten aan nascholing voor onthaalonderwijs laten deelnemen
Je school ontvangt daarnaast een toelage van 12,5 euro per anderstalige nieuwkomer per volledige maand voor de periode waarin je het onthaalonderwijs organiseert.
Je kan ook aanvullende lestijden aanvragen voor gewezen anderstalige nieuwkomers. Dat zijn leerlingen in het basisonderwijs die in het voorafgaande schooljaar anderstalige nieuwkomers waren én onthaalonderwijs genoten met ten minste lestijden voor anderstalige nieuwkomers of voor gewezen anderstalige nieuwkomers.
De teldag voor de gewezen anderstalige nieuwkomers is de eerste schooldag van oktober.
Meer informatie (o.m. over hoe je school deze lestijden aanvraagt) vind je in de omzendbrief onthaalonderwijs voor anderstalige nieuwkomers.
2) Nieuw: er zijn in het gewoon en buitengewoon basisonderwijs bijkomende hertellingen van alle anderstalige nieuwkomers (zonder leeftijdsvoorwaarde), waaronder ook de vluchtelingen uit Oekraïne die vallen onder de EU-richtlijn (Extra maatregel):
- Tussen 4 maart 2022 en 30 juni 2022 (bijkomende middelen voor schooljaar 2021-2022)
- Op 3 oktober 2022
- Tussen 4 oktober en 30 juni 2023
- Op 2 oktober 2023
- Tussen 3 oktober en 30 juni 2024
Dit geeft de school recht op bijkomende uren, bijkomende lestijden en een bijkomende toelage.
De laatste 2 telmomenten gelden zolang de EU-richtlijn van kracht is. In de omzendbrief vind je meer informatie.
Je hoeft hiervoor geen aanvraag in te dienen of de dienstbrief van AGODI af te wachten. Je kan de bijkomende lestijden en uren voor schooljaar 2021-2022 alvast inzetten vanaf de dag dat de leerling instapt in de school. Je kan deze lestijden en uren zelf berekenen via de simulatietool.
3) Nieuw: een extra toelage in het gewoon basisonderwijs voor anderstalige kleuters en nieuwkomers jonger dan 5 jaar (Extra maatregel).
Op die manier kan het kleuteronderwijs ook rekenen op extra financiële ondersteuning zolang de EU-richtlijn van kracht is.
Daarnaast genereren deze leerlingen op de gebruikelijke telmomenten net zoals alle andere leerlingen omkadering en werkingsmiddelen voor de school.
Personeel aanstellen
- Je kan één of meerdere personeelsleden tijdelijk aanstellen in het kader van de vluchtelingencrisis. Voor het melden van de opdrachten opgericht met de bijkomende omkadering gebruik je de OOM-code 37 (vluchtelingencrisis). Meer informatie kan je vinden in de omzendbrief dringende maatregelen voor het basisonderwijs naar aanleiding van de Oekraïnecrisis.
- Bij aanstellingen in de aanvullende lestijden anderstalige nieuwkomers (bestaand systeem) stuur je een RL-1 met de vakcode 436. Gebruik die vakcode altijd in combinatie met de ambtcodes:
- onderwijzer: ambtcode 33
- kleuteronderwijzer: ambtcode 32
- directeur met lesopdracht: ambtcode 13
- adjunct-directeur met lesopdracht: ambtcode 70.
- Als schoolbestuur beslis je of je de aanvullende lestijden voor onthaalonderwijs organiseert in het ambt van kleuteronderwijzer of van onderwijzer.
- Na de keuze van het ambt pas je de gewone voorrangsregels toe om personeel aan te stellen. Je kan ook personeel benoemen in de aanvullende lestijden.
Meer informatie: omzendbrief onthaalonderwijs: ambten.
Onderwijs organiseren
Binnen het basisonderwijs geniet je als school een grote vrijheid om het onthaalonderwijs te organiseren.
Zo kan je:
- Anderstalige nieuwkomers voor een deel van de tijd apart lesgeven in een onthaalklas
- Klasinterne ondersteuning voorzien
- Met een andere school onthaalonderwijs organiseren bv. via een taalbad
- …
Heb je weinig ervaring met onthaalonderwijs?
- Op Klasse vind je inspirerende verhalen over hoe je anderstalige leerlingen een krachtige leeromgeving voor taal biedt.
- Eventueel kan je contact opnemen met de pedagogische begeleidingsdiensten (PBD’s).
- Op Communicatiewaaier vind je concrete hulpmiddelen om het taalverschil te overbruggen.
Sommige anderstalige nieuwkomers liepen mogelijk trauma’s of stress op. CLB’s krijgen hiervoor extra ondersteuning.
- Op Omgaan met trauma vind je nuttige adviezen over hoe je leerlingen met een vluchtverhaal goed kan opvangen.
- Deze brochure helpt bij psychische ondersteuning in het Oekraïens.
Je kiest zelf hoe je de klassen indeelt. Je kan hierbij rekening houden met het leerjaar waarin een kind zat in Oekraïne. Dit schema verduidelijkt de verschillen tussen het Vlaamse en het Oekraïense systeem.
Regelgeving
- Omzendbrief inschrijvingsrecht buitengewoon basisonderwijs (BaO/2012/01)
- Omzendbrief inschrijvingsrecht gewoon basisonderwijs (BaO/2022/02)
- Omzendbrief onthaalonderwijs in het basisonderwijs (BaO/2006/03)
- Omzendbrief controle leerlingen gewoon basisonderwijs: art. 6.2 (BaO/2006/04)
- Omzendbrief taalscreening, taaltraject en taalbad in het gewoon lager onderwijs (BaO/2014/01)
Formulieren
- Verklaring over een anderstalige nieuwkomer die jonger dan vijf jaar is (docx, 1 p.) (895 kB)
- Verklaring over een anderstalige nieuwkomer die vijf jaar of ouder is (docx, 1 p.) (895 kB)
- Aanvraag aanvullende lestijden AN – per school geteld (xlsx, 1 blad) (925 kB)
- Aanvraag aanvullende lestijden AN – per scholengemeenschap geteld (xlsx, 1 blad) (961 kB)
Verwante pagina's
Voor directies en administraties
- Veelgestelde vragen onthaalonderwijs basisonderwijs
- Onthaalonderwijs voor anderstalige nieuwkomers in het secundair onderwijs
- Kinderen van vluchtelingen en andere nieuwkomers naar een school leiden
- Uitwisselingsmomenten over opvang en onderwijs voor vluchtelingen
Voor ouders
AGODI-academie
Publicaties en documenten
- Rapport Onthaalonderwijs voor anderstalige nieuwkomers
- Cijfers en rapporten over het onthaalonderwijs
Onderwijsonderzoek
Website
Voor een vraag over de:
- Aanvraag van of aanstelling in aanvullende lestijden: contacteer je schoolbeheerteam of werkstation
- Regelgeving: vind de contactpersonen in de omzendbrieven